گروه سیاسی:

علیرضا صدرا، عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا) به معنای تقوا و پرهیزگاری اشاره کرد و گفت: پرهیزگاری رعایت حدود است و در خروج از حدود، عامل بازدارندگی دارد و افراط و تفریط را از انسان دور می‌کند؛ در نتیجه می‌توان گفت پرهیزگاری در انسان سبب می‌شود که انسان وادار به رعایت حدود شود.

وی ادامه داد: این حدود در مناسبات فردی و جبری تا مناسبات اجتماعی یک ملت، روابط بین‌الملل و جهانی، در تمام گستره‌ها و حوزه‌ها خود را وارد می‌کند و انسان را در مسیر تعیین‌شده‌ای قرار می‌دهد؛ این حدود می‌تواند جنبه نظری و عملی داشته باشد که یا فطری هستند، یا شرعی و یا عرفی و به تعبیری مراتب حدود به شمار می‌روند؛ به تعبیر دیگر حدود عقلی، فطری و روحانی که انسان نیز قابلیت درک آنها را دارد، برای انسان مشخص شده است؛ البته این حدود جنبه‌های سیاسی داشته و رابطه خاصی با سیاست دارند.

صدرا در مورد اخلاق نیز خاطرنشان کرد: اخلاق اساساً همان حدودی است که تقوا به رعایت آن انسان را وامی‌دارد؛ حدود، رفتار و منشی است که هنجارهای به‌ویژه عملی فردی و جمعی را در جامعه و در بخش‌های مختلف عنوان می‌کند تا با عمل‌کردن به آن، حوزه‌های مختلف را اخلاق‌مدار کند و در ادامه، جامعه نیز به این سمت حرکت کند؛ سیاست نیز یک بخش و یک وجه از اخلاق محسوب می‌‌شود و در مقابل یک بعد تقوا را می‌توان در عرصه سیاست مشاهده کرد.

عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران جهل و نفس را منشأ ناسازگاری‌های به وجود آمده در عرصه‌های مختلف دانست و تصریح کرد: جهل و نفس باعث می‌شود ناهنجاری‌ها، ناسازگاری‌ها، آسیب‌ها و آسیب‌زدگی‌های اخلاقی در جامعه به وجود بیاید؛ سیاست به هر تعبیر و تلقی‌ای که باشد تدبیر جامعه است، چه با اعمال قدرت و حاکمیت و چه تربیت و چه برای تعادل و تعالی جامعه که به سیاست توحیدی تعبیر می‌شود، در همه این دیدگاه‌ها سیاست تدبیر جامعه است.

وی اخلاق و تقوا را وجه مکمل یکدیگر دانست و افزود: اخلاق در قالب نظام و شبکه‌ هنجاری محسوب می‌شود که رعایت آن سیاست تقوایی و تقوای سیاسی را منجر می‌شود؛ در نگاه توحیدی اخلاق و سیاست دو پدیده و دو ماهیتی هستند که هر چند از یکدیگر متمایزند، اما نمی‌توانند مجزا باشند و نمی‌توان آنها را از یکدیگر کاملاً تفکیک کرد و جمع آنها ناممکن نیست؛ اینها لازم و ملزوم و مکمل یکدیگرند؛ در نتیجه هر گونه جدایی این دو رکن، می‌تواند آسیب‌زا باشد و جامعه را آسیب‌پذیر کند؛ کما اینکه هرگونه نارسایی در هر یک از این دو آثار سویی در دیگری خواهد داشت.

وی در ادامه گفت: اخلاق، شبکه درون و استخوان‌بندی زیرساختی سیاست را تأیید می‌کند و سیاست، شاکله و شکل بیرونی اخلاق به حساب می‌آید؛ با این حساب هرگونه کجی و اعوجاج در هر یک، دیگری را به همان آسیب‌ها مبتلا خواهد کرد.

این استاد دانشگاه اخلاق و سیاست را شاکله اصلی جامعه اسلامی عنوان و اظهار کرد: در دیدگاه اسلامی اخلاق و سیاست شاکله و شبکه ساختمان نظام اجتماعی و سیاسی کشور را تشکیل می‌دهند و نارسایی‌ها و ناسازگاری‌هایی که ایجاد می‌شود ارکان آسیب‌ها هستند که در قرآن عنصر اول به ضلالت تعبیر شده و ناسازگاری را با عبارت مغضوبیت بیان شده است؛ نارسایی فساد است که همان سستی، کاستی و تعلل از احقاق حق است و در مقابل مغضوبیت است که تعبیر به فسق می‌کند که همان تعدی و تجاوز از حدود است.

صدرا تأکید کرد: اخلاق و سیاست به‌عنوان سیرت و صورت یکدیگر محسوب می‌شوند و یا به تعبیر دیگر، سیاست صورت اخلاق است و اخلاق سیرت و درون سیاست به شمار می‌رود.

این کارشناس مسائل سیاسی با اشاره به روایات این موضوع را مورد بحث قرار داد و گفت: در روایات آمده است که دو دسته هستند که اگر اصلاح شوند، جامعه اصلاح می‌شود و اگر آنها گمراه شوند، جامعه به گمراهی کشیده می‌شود؛ این دو گروه یکی علما و دیگری حکام هستند که رهبران فکری و سیاسی جامعه را شمل می‌شود؛ از طرف دیگر در روایت دیگری آمد ه است که علما بر حکام سلطان هستند و می‌توان به این نتیجه رسید که اگر نیروهای علمی، فکری و رهبران مرجع دچار فساد و گمراهی شوند، در رفتار حکما نتیجه سویی خواهد داشت و به تبع آن، جامعه نیز آثار منفی آن را در ک خواهد کرد.

خبرگزاری قرآنی ایران