گروه سیاسی:

علیرضا صدرا، عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، در گفت‌وگو با خبرگزاری قرآنی ایران (ایکنا)، با بیان این‌که طبق روایات، اخلاق‌مداری و یا عدم رعایت اخلاق از جانب علما و حکام، تأثیر عمیقی در رشد و یا سقوط یک جامعه دارد، گفت: در روایات آمده است که دو دسته هستند که اگر اصلاح شوند، جامعه اصلاح می‌شود و اگر آن‌ها گمراه شوند، جامعه به گمراهی کشیده می‌شود؛ این دو گروه یکی علما و دیگر حکام هستند که رهبران فکری و سیاسی جامعه را شامل می‌شوند؛ از طرف دیگر در روایت دیگری آمده است که علما بر حکام سلطان هستند و می‌توان به این نتیجه رسید که اگر نیروهای علمی، فکری و رهبران مرجع دچار فساد و گمراهی شوند، در رفتار حکما نتیجه سویی خواهد داشت و به تبع آن، جامعه نیز آثار منفی آن را درک خواهد کرد.
برای مشاهده بخش نخست اینجا را کلیک کنید!

وی در ادامه گفت‌وگو با ایکنا افزود: آثار سویی که در جامعه از جانب رهبران فکری و سیاسی برگرفته از بی‌اخلاقی و بی‌تقوایی در حوزه‌های مختلف نمایان می‌شود، می‌تواند در هر یک از این حوزه‌ها نارسایی‌هایی ایجاد کند؛ تغییر در سرشت و نفس یک جامعه، نظام ارزشی و بینشی درونی آن جامعه را متأثر می‌کند و سبب می‌شود افراد، جوامع و گروه‌های اجتماعی در رفتارها و الگوهای خود، مخصوصاً در حوزه سیاست تغییراتی حاصل کنند.

صدرا با اشاره به آیه شریفه: «إِنَّ اللّهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّى یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ» خاطرنشان کرد: این حد، یکی از قوانین الهی است که به صورت تکوینی مقدر شده و در تمام سرنوشت بشری حاکم بوده است؛ اگر تغییر مثبت و متعالی باشد و رعایت اخلاق و موازین حقیقی، یقینی و واقعی که ذاتی و فطری هر انسان است، به درستی تبیین شود، تحول مثبت و متعالی در جامعه و حوزه‌های مختلف جامعه ایجاد خواهد کرد.

وی در مورد تأثیر بی‌اخلاقی در جامعه نیز اظهار کرد: بی‌تقوایی، بی‌اخلاقی و حتی کم‌اخلاقی باعث زوال و آثار سوء در سیاست و نظام سیاسی می‌شود و این اخلاق سوء به آرامی در جامعه به صورت فقر، شکاف، تنازع، درگیری و نهایتاً ذلت و یا به تعبیر قرآن «مسکنت» ظهور و بروز پیدا می‌کند و ملت را از نعمت عزت به نقمت ذلت دچار می‌کند.

عضو هیئت‌علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران افزود: هر ملتی که این اصول و موازین را رعایت نکند گرفتار خواهد شد، مخصوصاً جوامعی که صاحب مکتب دینی و توحیدی هستند که غایت و نهایت آن‌ها رعایت اخلاق است و بایسته و شایسته است که این موازین را رعایت کنند و طبعاً اگر در نظام‌های دینی کمترین تعلل و تعدی در حدود اخلاقی و هنجاری صورت گیرد، به سرعت و شدت رو به اضمحلال، تغییر و نابودی خواهند رفت.

صدرا با بیان این‌که برخی گمان می‌کنند که اخلاق موازین و ضوابطی قراردادی و جعلی است، گفت: این حدود، چه در سطح ملی و چه سطح فراملی، اصالتاً ذاتی و فطری هستند؛ به نحوی که می‌توانیم در گروه‌ها و افرادی که نیت خوبی ندارند و به عنوان مثال می‌خواهند دزدی کنند، ببینیم که بین خودشان رفاقت و دوستی و امانت را شرط و رعایت می‌کنند و در غیر این صورت اتحادی بین آن‌ها صورت نمی‌گیرد و اگر هم صورت گیرد، پایدار نخواهد بود؛ پس می‌توان گفت این مسائل فطری انسان است و به واسطه انسان، در نهادها و سازمان‌ها به این موارد توجه شده است.

وی در مورد تأثیر تقوا در روابط بین‌المللی خاطرنشان کرد: رعایت آن‌ها موجب و موجد رشد، تعادل، تعالی و پایداری در مسائل سیاسی و فرهنگی و اقتصادی و حوزه‌هایی از این دست می‌شود؛ هرکجا که عکس این موارد را شاهد باشیم، مسلماً بی‌اخلاقی و بی‌تقوایی اتفاق افتاده است.

صدرا با اشاره به شعارهای اخلاقی بین‌المللی تصریح کرد: قراردادهایی ظاهراً اخلاقی و هنجاری عنوان می‌شود که در اصل با مبانی حقیقی، دینی و شرعی ناسازگاری دارد؛ شعارهایی که مبنی بر آزادی‌خواهی، دموکراسی، صلح و امنیت مطرح می‌شود، اما کشورهای قدرتمند به این بهانه بر کشورهای ضعیف هرگونه تعدی و تجاوزی انجام می‌دهند که نهایتاً هزینه‌های گزافی به بار می‌آورد؛ به هر حال اگر مخالف این مبانی نیز عمل کنند، ادعا خواهند کرد که برای مبارزه با تروریست و ایجاد آزادی عمل کرده‌اند و مدعی رعایت اخلاق هستند.

وی در ادامه افزود: دولتی که در سطح بین‌المللی در راستای سیاست، اخلاق‌محور عمل کند، به همان میزان در جامعه بین‌الملل اثرگذار خواهد بود و به عنوان دولت و ملت عدالت‌خواه و آزادی‌طلب در جهان معروف و مطرح خواهد شد؛ چراکه صادقانه به دنبال دغدغه‌های انسانی است؛ نهایتاً اعتمادها جلب می‌شود، هزینه‌های اقتصادی و سیاسی و نظامی در روابط کمتر شده و به لحاظ شخصیت و اعتبار در سطح بالایی قرار می‌گیرد.

این کارشناس مسائل سیاسی، ماندگاری را از دیگر تأثیرات رعایت اخلاق در مسائل سیاسی دانست و گفت: اگر در شخصیت‌ها و ملت‌های تاریخی نگاهی کنیم، کسانی ماندگار شده‌اند که به این موازین و اصول پایبند بودند؛ به عنوان مثال کوروش شخصیتی است که در تاریخ ماندگار شده و منشور اخلاقی او به عنوان اولین منشور جهانی حقوق بشر بر سر در سازمان ملل نقش بسته و این مایه افتخار است؛ کسی برای فتح بابل به او افتخار نمی‌کند و به این خاطر مایه افتخار شده است که اخلاق انسانی را رعایت کرد.

وی تصریح کرد: بنابراین رعایت موازین اخلاقی در سیاست در داخل جامعه موجب توسعه، تعادل و تعالی خواهد بود، در سطح بین‌المللی نیز در زمان و در طول تاریخ آثار ماندگاری خواهد داشت.‌

خبرگزاری قرآنی ایران