دکتر صدرا در گفت وگو با صبح صادق پیشنهاد داد
تشکیل ستاد مشترک علمی
یکی از مواردی که مقام معظم رهبری در بحث تولید علم و جنبش افزاری به آن تاکید داشتند تشکیل کرسی های نظریه پردازی است. در گفت وگو با دکتر علیرضا صدرا مدیر پژوهش دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران نقش بسیج اساتید را در این باره جویا شدیم. وی تاکنون بیش از 40 مقاله علمی در موضوعات گوناگون تالیف کرده است. وی در تشریح شرایطی که مقام معظم رهبری چنین بحثی را مطرح نموده اند ، می گوید:« در میان نظریه های سیاسی رایج دنیا چه در غرب و چه در شرق، نظام جمهوری اسلامی ایران، شاخص های بدیعی را به دنیا معرفی کرد . نظریه انقلاب اسلامی هم از نظر علمی و هم از نظر عملی یک پدیده کاملا نوین و کارآمد و در عین حال الهام بخش است. چرا که منبع آن اسلام و مکتب متعالی توحیدی و اندیشه های بلند امام خمینی (ره) می باشد. در این نظام برخلاف نظامهای دیگر توسعه اقتصادی و عمرانی توامان با عدالت و درجهت تعالی معنوی و اخلاقی است. مرحله اخیر یعنی تعالی معنوی در دنیا قابل فهم نیست چه برسد به اینکه در این زمینه نظریه تولید کنند! صدرا با اشاره به اینکه نظامهای غربی تک ساحتی هستند، ادامه می دهد:الان نظامی در ایران پدیدآمده است که هم ساحت مادی و هم ساحت معنوی را در بردارد. در حالیکه در نظام مدیریتی و اجتماعی غرب بحث اخلاق و فضیلت را به عنوان یک اصل قرارنمی دهند. بنابراین اکنون که یک نظریه نو و بدیع و اثربخش در دنیا شکل گرفته و توانسته خود را در دنیا نشان دهد، در چنین شرایطی است که نظام جمهوری اسلامی ایران چشم انداز بلند خود را که همان گسترش توسعه و تعالی اقتصادی و سیاسی همراه با عدالت و معنویت است باید برای جهان آن را تبیین کند و این چشم انداز از نظر علمی باید در فضای علمی و دانشگاهی تبیین شود.
دکتر صدرا بسیج عمومی را لازمه این امر دانسته و خاطرنشان می کند:« همان گونه که در دفاع مقدس همه بسیج شدند و موفق شدند دشمن را منکوب کنند، اکنون هم برای آنکه عقب افتادگی خود در دنیای معاصر را از نظر اقتصادی و ... جبران نمائیم باید بسیج علمی به راه بیندازیم و بزرگترین دشمن خود را که وابستگی و احتیاج است منکوب کنیم!
وی با بیان اینکه قدم برداشتن بدون کار علمی به شکست می انجامد ، توجه به اقدامات تخصصی را لازم دانسته و می افزاید:« مقام معظم رهبری با روشن بینی تاکید بر تولید نظریه می کنند چرا که نظریات وارداتی غرب جوابگوی نیازهای ما نیست و همان طور که گفتم آنها تک ساحتی هستند. ما باید اکنون پس از 30 سال بتوانیم خودمان نظریه تولید کنیم که هم روزآمد باشد هم کارآمد. در واقع کارآمدی علمی باید برود تا کارآمدی عملی ما نیز افزایش یابد.
صدرا بسیج اساتید، بسیج دانشجویی و جهاد دانشگاهی را «ستاد مشترک» نظریه پردازی و تولید نظریه برای انقلاب اسلامی ایران می داند و با بیان اینکه بایست ساختار بسیجی در این امر وارد شود، اضافه می کند:« ساختار بسیجی شبکه ای است و از همه امکانات سراسر کشور و حتی دنیا می تواند استفاده کند در حالیکه سازمانهای متمرکز دولتی این گونه نیستند. چنانچه در دفاع مقدس این موضوع را به وضوح شاهد بودیم که ساختار شناور بسیج با توجه به شرایط تغییر می کرد اما ارتش عراق یک نظام سازمانی بود یعنی اگر نیروی کوهستان بودند در دشت کارآیی نداشتند و برعکس. در مسائل علمی هم همین طور است. آنجا که لازم است وارد مسائل سیاسی می شود، اگر اقتصاد مشکل داشته باشد وارد آن می شود و همین طور... وی می افزاید: نهاد بسیج با بینش و تفکر مخصوص خود با پشتوانه جهاد دانشگاهی و شورای عالی انقلاب فرهنگی می توانند تولید نظریه کنند و آن را مهندسی، مدیریت و آسیب شناسی و آسیب زدایی کنند.
این استاد دانشگاه مهندسی فرهنگی وعلمی را از نیازهای ضروری ارتقای کشور می داند و اظهار می دارد: در فرآیند تولیدنظریه باید سازماندهی کرد، تقسیم کارنمود و مدیریت داشت تا بتوان از آن بهره برداری نموده و آن را مصرف کرد. در این فرآیند می بایست آسیب شناسی و آسیب زدایی هم موجود باشد. باید توجه کرد که تولید نظریه یک شبه و فوری امکان پذیر نیست. وی با اشاره به اینکه باید مراقب واسطه گران علمی باشیم، می گوید:« در این امر باید مواظب بود علم با شبه علم اشتباه گرفته نشود. برخی افراد مولد علم نیستند بلکه نظرات ناموزون دیگران را می گیرند و با شکل بندی و ظاهر نو ارائه می کنند که در حقیقت هیچ ایده ای برای حل مشکلات کشور ندارند. این عضو بسیج اساتید ، نقش این سازمان را در این فرآیند بسیار مهم عنوان می کند و با توجه به شأن بالای این نهاد می گوید:« این نهاد یک بینش بسیجی دارد و باید مروج علم صحیح باشد. به علاوه اینکه شبکه و ساختار بسیجی را در تولید علم ترسیم کند و کمک نماید تا این ساختار در سراسر مراکز علمی و دانشگاههای کشور ایجاد شود. البته تا کنون با آنکه کارهای بسیاری صورت گرفته است اما بصورت بنیادین و نظام مند و هدفمند نبوده است. صدرا با اشاره به اینکه بسیج اساتید یک نهاد علمی است که تجربه دفاع مقدس را پشت سرگذاشته است وظیفه حال حاضر این نهاد را ساختن آینده کشور می داند و می گوید:« بسیج اساتید هم در تاسیس و هم در تثبیت انقلاب حاضر بوده است و اکنون که توسعه و تعالی نظام را پیش رو داریم باید با بازتعریف و باز تولید نیازهای روز نقش مهندسی خود را در پیشبرد امور کشور و ارتقای علمی کشور بالا ببرد. بنابر آنچه از ائمه معصومین( علیهم السلام) به ما رسیده است، دو گروه اگر اصلاح شوند و حرکت کنند بقیه مردم و کشور را نیز به حرکت در می آورند؛ یکی حکام، یکی علما. از طرفی از امام صادق (ع) نقل شده است: علما بر سلاطین حاکم هستند . در واقع یعنی این دانشمندان و روشنفکران یک جامعه هستند که اگر کارآمدی شان بالا برود ، کارآمدی دولت و آنگاه کارآمدی ملت را نیز افزایش می دهند و باعث تحرک در جامعه می شوند.» و بسیج اساتید اگر خواهان این است که نقشی در جامعه داشته باشد باید خود را فعال تر کند. وی در پایان هر آن کسی را قلبش برای ایران و نظام اسلامی می تپد و دغدغه حرکت داشته و شجاعت تولید نظریه را نیز دارد، بسیجی می داند و می گوید:« نظام جمهوری اسلامی جز با تفکر وتوان بسیجی موفق نخواهد شد.»
صبح صادق